Wbrew obiegowej opinii to nie tylko pracodawca może z dnia na dzień w tzw. trybie natychmiastowym zwolnić pracownika z pracy. Pracownik także może rozwiązać umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia w przypadku ciężkiego naruszenia obowiązków przez pracodawcę lub gdy wykonywana praca ma szkodliwy wpływ na jego zdrowie.
Po pierwsze:
- kiedy pracodawca nie przeniesie pracownika w terminie do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje, jeżeli zaświadczeniem lekarskim został stwierdzony szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika:
Pierwszą z przesłanek uprawniających pracownika do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest nie przeniesienie go do innej pracy, w razie stwierdzenia przez lekarza szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na zdrowie pracownika. Uprawnienie to jest uzależnione od terminowej realizacji orzeczenia lekarskiego przez pracodawcę. Z punktu widzenia przepisu, bez znaczenia jest czy pracodawca nie wykonał orzeczenia ze swojej winy, czy też bez winy z powodu obiektywnie istniejącej niemożności realizacji. Nikt nie ma bowiem obowiązku wykonywania pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia.
Przeniesienie do innej pracy na podstawie orzeczenia lekarskiego, powinno nastąpić najpóźniej w terminie wyznaczonym w orzeczeniu lekarskim. Nowa praca powinna odpowiadać stanowi zdrowia pracownika oraz jego kwalifikacjom zawodowym. Nie musi natomiast być tego samego rodzaju, co w swych następstwach może skutkować obniżeniem wynagrodzenia.
Po drugie
- kiedy pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika:
Ustawodawca nie zdecydował się w kodeksie pracy zdefiniować pojęcia: ciężkiego naruszenia obowiązków, dając nam możliwość szerokiej wykładni tego pojęcia. Najczęściej pojawiający się w dorobku doktryny i orzecznictwa powód rozwiązania umowy o pracę na tej podstawie to niewypłacalnie przez pracodawcę wynagrodzenia. Dla pracownika nie ma przy tym znaczenia, jakie powody podaje pracodawca w momencie, gdy usprawiedliwia zwłokę w przekazaniu pensji lub gdy w ogóle nie wypłaca wynagrodzenia – może być to także opóźnienie spowodowane okolicznościami, na które firma nie miała wpływu. Jak potwierdził Sąd Najwyższy (orzeczenie z dnia 4 kwietnia 2000 r., sygn. akt I PKN 516/99), pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia. Do naruszeń można zaliczyć także: nieudzielenie pracownikowi corocznego urlopu wypoczynkowego, nieprzestrzeganie przepisów o czasie pracy, nierówne traktowanie i mobbing, czy też niezapewnienie pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przy czym, jak zaznacza Sąd Najwyższy, ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych musi cechować się winą umyślną lub rażącym niedbalstwem pracodawcy, aby uzasadnione było rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia i uzyskanie odszkodowania.
Co musi zrobić pracownik, aby rozwiązać umowę w opisywanym trybie?
Pracownik, który legalnie chce rozwiązać umowę w omawianym trybie, powinien złożyć pracodawcy pisemne oświadczenie, ze wskazaniem przyczyny oraz uzasadnieniem podjętej decyzji. Warto szczegółowo opisać (szczególnie gdy podstawą jest ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę) na czym polegało owo naruszenie i kiedy miało ono miejsce.
UWAGA!
Możliwość zastosowania przez pracownika opisywanego sposobu rozwiązania umowy jest ograniczona w czasie.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od zaistnienia okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy!
Jakie są skutki dla pracownika?
Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w treści nin. artykułu pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. Dodatkowo, w przypadku rozwiązania umowy bez wypowiedzenia wskutek dopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika – pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Nie jest ono uzależnione od wystąpienia szkody po stronie pracownika. Co więcej, wysokość tego odszkodowania jest niezależna od czasu, jaki miał upłynąć od chwili rozwiązania umowy o pracę w wyniku wcześniej dokonanego przez pracownika wypowiedzenia.
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: anna@kancelariapoprawa.pl. Więcej prawnych nowinek? Polub mój fanpage już dziś!