#POPRAWNY E-COMMERCE: Dyrektywa OMNIBUS postrachem dla e-sklepów?

DYREKTYWA OMNIBUS – CELE, NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY, SKUTKI

Żyjemy w czasach, gdzie otoczeni jesteśmy różnego rodzaju ofertami kupna, reklamami, propozycjami zawarcia umowy. Przedsiębiorcy, prześcigają się, by zaoferować potencjalnemu kupcowi jak najlepszą i najkorzystniejszą dla siebie ofertę. Niestety, często posuwają się do praktyk nieuczciwych, wprowadzając klienta w błąd. Przykładów takich zachowań nie trzeba długo szukać – wskazać należy chociażby na „Black Friday”. Wówczas, pod płaszczykiem „promocji”, tak naprawdę sprzedaje się towar za normalną, bądź zawyżoną cenę, wykorzystując nieświadomość klienta.

Zauważając ten problem, 27 listopada 2019 roku Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej przyjęli dyrektywę 2019/2161 (potocznie zwana dyrektywą „Omnibus”), która zmieniała zapisy czterech istotnych z punktu widzenia konsumenta aktów unijnych.

Zmiany, jak wskazuje unijny ustawodawca, mają na celu lepsze egzekwowanie i unowocześnienie unijnych przepisów dotyczących konsumentów. Wskazuje on w treści dyrektywy, jakie działania każde z państw członkowskich ma podjąć, by osiągnąć założony cel. W dyrektywie zaznaczono również termin, w którym ustawodawcy krajowi powinni owe założenia wdrożyć w swoje systemy – 28 maja 2022 roku.

Jak z wdrożeniem poradziła sobie Polska? O tym w dalszej części artykułu.

BLACK FRIDAY W KOŃCU BEZ OSZUKIWANIA KLIENTA!

W dyrektywie nałożono na przedsiębiorców dodatkowy obowiązek -stanowiący, iż w każdym ogłoszeniu o obniżce ceny podaje się wcześniejszą cenę stosowaną przez podmiot gospodarczy przez określony czas przed zastosowaniem obniżki ceny. Oznacza to, że de facto wprowadzono zakaz tzw. fałszywej obniżki, polegającej na tym, iż przed planowaną obniżką przedsiębiorca sztucznie podwyższał cenę, by wprowadzona następnie promocja sprawiała fałszywe wrażenie korzystniejszej niż zwykle ceny za produkt.

Przykład: W 2022 roku Black Friday przypada na 25 listopada. W sklepie „XYZ” buty normalnie kosztują 200 zł. Jednakże przedsiębiorca 1 listopada podwyższa cenę tych samych butów o 50 zł. Tym samym 25 listopada ogłasza 20 % promocję na te buty, na skutek której znów kosztują 200 zł – a więc tyle samo co przed podwyżką. Nieświadomy realnej ceny butów poza okresem „zniżek” klient kupuje buty myśląc, że trafił na niesamowitą okazję, a tak naprawdę nie zaoszczędził ani złotówki 🙁

Na skutek dyrektywy Omnibus przedsiębiorca będący właścicielem sklepu „XYZ” będzie musiał przy owej 20 % obniżce zamieścić również informacje, iż najniższa cena za wskazane buty w ciągu 30 dni wynosiła 200 zł.

Wynika więc z tego jasno, że przedsiębiorcy będą musieli zaprzestać nieuczciwych praktyk zawyżania cen przed obniżką, bowiem inaczej ich renoma może spaść w oczach konsumentów, którzy dowiedzą się o planowanym oszustwie.

Istotnym jest, że unijny ustawodawca nie rozróżnia rodzaju sprzedaży, gdzie trzeba będzie poinformować o najniższej cenie przed obniżką – obowiązek ten jest nałożony zarówno przy sprzedaży stacjonarnej jak i on-line.

CZY PROSZEK DO PRANIA Z NIEMIEC RZECZYWIŚCIE RÓŻNI SIĘ OD PROSZKU SPRZEDAWANEGO W POLSCE?

Większość z osób mieszkających w Polsce prawdopodobnie niejednokrotnie słyszała, że najlepszy proszek to niemiecki proszek. W naszym kraju jest on  zaś gorszej jakości lub nie pierze tak dobrze jak ten z zachodniej granicy, mimo tej samej nazwy i producenta. Ma to swoje uzasadnienie w rzeczywistości, bowiem przedsiębiorcy nigdy nie ukrywali tego, że te same produkty sprzedawane na różnych rynkach mogą różnić się od siebie pod względem produkcji, jakości, etc.

Takie zachowania były powszechne, jednakże na skutek nowej dyrektywy  takie praktyki dodano, do katalogu praktyk handlowych wprowadzających w błąd! 

W przypadku wprowadzania na rynek takich produktów podwójnej jakości na przedsiębiorcę może być nałożona kara pieniężna.

KTO JEST SPRZEDAWCĄ?

Dyrektywa nakładana dostawcę internetowej platformy handlowej obowiązek informacji o tym, czy osoba trzecia oferująca produkty jest przedsiębiorcą, na podstawie oświadczenia tej osoby złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej.

Ma to niezwykle istotne znaczenie z perspektywy konsumenta – bowiem w przypadku zawierania umowy z przedsiębiorcą, ma on m.in. możliwość złożenia w ciągu 14 dni tzw. konsumenckiego oświadczenia o odstąpieniu od umowy, co nie przysługuje mu w kontakcie z osobą fizyczną. Dodanie takiej informacji do oferty na internetowej platformie handlowej chroni konsumenta, bowiem sama oferta może sprawiać wrażenie złożonej przez osobę fizyczną, przez co konsument może zaniechać odstąpienia od umowy, która mu zgodnie z prawem przysługuje

KTO PIERWSZY TEN LEPSZY?

Układ produktów na stronie internetowej ma znaczenie psychologiczne.  Każdy z nas, szukając danego towaru on-line podświadomie wychodzi z założenia, że to, co przedstawione wyżej, jest produktem popularniejszym a więc i lepszym od innych. Producenci często wykupują miejsce na interfejsie internetowym by ich produkt był lepiej wyeksponowany powodując błędne założenie u klienta. Jednakże dyrektywa Omnibus walczy z takimi praktykami, wprowadzając obowiązek informacji na podstawie jakich kryteriów dany produkt został przedstawiony konsumentowi wyżej w wynikach wyszukiwania, niż inny.

Niepodanie konsumentowi informacji dotyczącej głównych parametrów wyszukiwania decydujących o układzie produktów przedstawianych konsumentowi w wyszukiwarkach internetowych może zostać uznane za praktyki handlowe wprowadzające w błąd, powodując nałożenie kar finansowych.

FAŁSZYWA RECENZJA

Ogrom konkurujących ze sobą sklepów internetowych powoduje, że konsumenci chcą porównać ich oferty ze sobą celem wybrania najlepszej z nich. Pomocne w tym jest czytanie opinii dodanych przez innych konsumentów, którzy zakupili wcześniej wybrany produkt i wyrobili sobie zdanie na jego temat.

Jednakże i to, w celu promocji swoich towarów i jeszcze większego zysku, wykorzystują przedsiębiorcy dodając na swoje strony fałszywe opinie nieistniejących lub podstawionych osób. By temu przeciwdziałać, ustawodawca unijny dodał to katalogu praktyk handlowych wprowadzających w błąd zaniechanie podania informacji o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili. Tak jak w przykładach podanych wyżej, w przypadku niedostosowania się do tych wymogów na przedsiębiorcę może zostać nałożona kara finansowa.

OBOWIĄZYWANIE DYREKTYWY W POLSCE PO 28 MAJA 2022 ROKU MIMO BRAKU JEJ IMPLEMENTACJI – KONSEKWENCJE DLA KONSUMENTA I PRZEDSIĘBIORCY

Jako, że powyższe zmiany zostały wprowadzone  w formie dyrektywy, warto przybliżyć charakterystykę tej formy aktu prawnego.

Dyrektywa jest aktem prawnym wyznaczającym cel, jednakże nie narzucającym sposobu jego osiągnięcia. Istotny jest rezultat. Dyrektywa unijna charakteryzuje się tym, że nie wywołuje skutków prawnych od momentu wejścia w życie, tak jak rozporządzenie unijne – nakłada jednak obowiązek na państw członkowskich, by w wyznaczonym czasie przyjęli do swojego wewnętrznego systemu prawnego wskazane w dyrektywie regulacje. Dopiero od momentu wprowadzenia zmian poprzez uchwalenie uchwał w parlamentach państw członkowskich zaczynają one obowiązywać w danym kraju.

Ustawodawca unijny w dyrektywie Omnibus wskazał, iż państwa członkowskie mają stosować przepisy od dnia 28 maja 2022 roku. Do tego dnia powinny one przyjąć i opublikować przepisy niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy, a więc wprowadzić je w życie by zaczęły obowiązywać w systemie prawnym.

Implementacja dyrektywy Omnibus w Polsce będzie polegać na zmianie niektórych ustaw, m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

 

Jednakże polski ustawodawca, mimo upływu terminu, nadal nie implementował dyrektywy Omnibus. Czy owe nowe regulacje obowiązują w Polsce?

Czy mimo upływu terminu i braku implementacji przedsiębiorca zobowiązany jest do wdrożenia zmian wprowadzonych przez dyrektywę Omnibus? Z jednej strony tak, bowiem prędzej czy później dyrektywa zostanie implementowana przez Polskę. Jednak do tego momentu przedsiębiorca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za niedostosowanie się do treści nowych przepisów, a więc nie zostaną na niego nałożone ewentualne kary!

Bez wątpienia jednak opieszałość polskiego ustawodawcy działa na niekorzyść konsumentów, którzy od 28 maja 2022 roku powinni być lepiej chronieni przez prawo. Dlatego też, na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz zasady skutecznej ochrony prawnej ustanowionej przez Traktat o Unii Europejskiej, skonstruowano przesłanki, po których spełnieniu jednostce przysługiwać może roszczenie odszkodowawcze do Skarbu Państwa. Te przesłanki to: naruszenie przepisu dającego uprawnienie jednostce, naruszenie jest wystarczająco poważne, występuje szkoda, istnieje bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem przez państwo członkowskie obowiązku wynikającego z prawa Unii Europejskiej a poniesioną szkodą.

 

---