Wstęp.
Konkubinat, zwany bardziej współcześnie związkiem partnerskim (choć niektórzy przedstawiciele doktryny uważają, iż pojęcia te nie są tożsame – przyznając konkubinatowi znaczenie związku osób dwóch różnych płci, zaś związkom partnerskim także znaczenie, w sytuacji gdy partnerami są osoby tej samej płci) to zgodnie z ugruntowanym poglądem wspólne pożycie analogiczne do małżeńskiego, tyle, że pozbawione legalnego węzła. Oznacza to istnienie więzi duchowej, fizycznej i ekonomicznej, łączącą dwoje osób. Związki takie jednakże nie podlegają żadnej rejestracji.
Wobec powyższego, konkubentom nie przysługują prawa jakie kodeks rodzinny i opiekuńczy przyznaje względem siebie osobom, które zawarły ze sobą związek małżeński. Nie ma także możliwości, aby przepisy kodeksu rodzinnego stosować względem osób pozostających w konkubinacie w drodze analogii.
Co więc z kwestią dziedziczenia, nabywania praw i przyjmowania zobowiązań czy opieki nad wspólnymi dziećmi ?
Odpowiedź na te tematy pojawi się w serii krótkich artykułów publikowanych w każdą środę na blogu Kancelarii Poprawa. W dzisiejszym artykule omówimy sobie podstawowe problemy i zagadnienia wraz z ich krótką definicją, zaś kolejne wpisy stanowić będą rozwinięcie poruszonych problemów:
Dziedziczenie w konkubinacie.
Kodeks cywilny nie przewiduje możliwość tzw. dziedziczenia ustawowego (wynikającego wprost z ustawy, gdy spadkobierca nie pozostawił testamentu) – osobom pozostającym w konkubinacie. Co w takiej sytuacji? Warto pomyśleć zawczasu o testamencie, tak aby zabezpieczyć interes partnera. Szerzej – w kolejnym artykule z serii przygotowanym przez radcę prawnego Annę Poprawa z Kancelarii Poprawa z siedzibą w Krakowie
Wspólność ustawowa? Nie! Współwłasność.
W razie zawarcia związku małżeńskiego, małżonkowie (jeżeli nie postanowili inaczej) pozostają w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej – stąd nabywane aktywa stanową ich majątek wspólny.
Partner pozostający w konkubinacie cokolwiek zarobi lub cokolwiek nabędzie, będzie stanowić to jego majątek osobisty. Jeżeli więc partnerzy chcą nabyć jakieś aktywa wspólnie, tak aby stały się ich współwłasnością (każdy z partnerów miał do nich prawo w określonej w stosunku do wkładu części) – powinni przystąpić wspólnie do umowy sprzedaży. Kiedy bowiem nabywają cokolwiek wspólnie, ich stosunki własnościowe w tym zakresie kształtują się na zasadzie współwłasności z kodeksu cywilnego, czyli że każda z osób ma określony udział w prawie własności, którego jest dysponentem. Szerzej – w kolejnym artykule z serii przygotowanym przez radcę prawnego Annę Poprawa z Kancelarii Poprawa z siedzibą w Krakowie.
Odpowiedzialność za zobowiązania.
Osoby żyjące w konkubinacie nie odpowiadają za długi, które partner zaciągnął na własną rękę chyba, że np. będą poręczycielem danej pożyczki czy kredytu. Konkubenci odpowiadają wspólnie tylko za zaciągnięte razem zobowiązania. Szerzej – w kolejnym artykule z serii przygotowanym przez radcę prawnego Annę Poprawa z Kancelarii Poprawa z siedzibą w Krakowie
Sprawy życia codziennego – może umowa?
Zwykłe sprawy z życia codziennego – jak odebranie korespondencji, odwiedziny w szpitalu, odbiór badań partnera w przychodni – mogą nastręczać dużych problemów związkom partnerskim. Dobrze kwestie te zawczasu zabezpieczyć albo stosownym porozumieniem między partnerami, albo szerokim pełnomocnictwem – dla bezpieczeństwa udzielonym w formie aktu notarialnego. Szerzej – w kolejnym artykule z serii przygotowanym przez radcę prawnego Annę Poprawa z Kancelarii Poprawa z siedzibą w Krakowie
Świadczenia alimentacyjne dla wspólnych dzieci.
W tym zakresie status osób pozostających w małżeństwie i konkubinacie w zasadzie jest równy, bowiem w razie pojawienia się wspólnych dzieci – rodzice mają (niezależnie od statusu ich związku) obowiązek łożenia na rzecz dzieci, a w razie braku takich świadczeń stosuje się przepisy kodeksu rodzinnego dotyczące obowiązku alimentacji. Szerzej – w kolejnym artykule z serii przygotowanym przez radcę prawnego Annę Poprawa z Kancelarii Poprawa z siedzibą w Krakowie.
Zakończenie konkubinatu – czy mamy jakieś prawa?
Niestety, zasadniczo w razie zakończenia związku partnerskiego, partnerzy nie mają prawa żądania od byłego partnera alimentów na siebie, nawet w przypadku gdy znajdują się po rozstaniu w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Nie mają też prawa ubiegania się o rentę rodzinną po zmarłym partnerze, czy rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych wspólnie z partnerem. Nie korzystają również ze zwolnienia od podatku od spadku i darowizn, które przysługuje osobom bliskim. Szerzej – w kolejnym artykule z serii przygotowanym przez radcę prawnego Annę Poprawa z Kancelarii Poprawa z siedzibą w Krakowie.
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: anna@kancelariapoprawa.pl.