Monitoring to obecnie coraz bardziej popularne narzędzie, wykorzystywane w wielu miejscach, w których się znajdujemy. W związku z tym wielu z nas coraz częściej zastanawia się czy monitorowanie naszej osoby jest legalne.
W tym kontekście wyłania się jedna podstawowa zasada -> Monitorować można, ale…. muszą być spełnione ku temu odpowiednie warunki, w szczególności musi być zawsze jasno określony CEL.
Monitoring w zakładzie pracy
Jak wynika z kodeksu pracy, pracodawca może wprowadzić szczególny nadzór nad terenem zakładu pracy lub terenem wokół zakładu pracy w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu, czyli MONITORING.
Cele wprowadzenia monitoringu w zakładzie pracy:
- zapewnienie bezpieczeństwa pracowników
- ochrona mienia
- kontrola produkcji
- zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę
Jakie pomieszczenia nie mogą być monitorowane?
- pomieszczenia udostępniane zakładowej organizacji związkowej
- pomieszczenia sanitarne
- szatnie
- stołówki
- palarnie
Wyjątki od zakazu monitorowania
Monitoring może być stosowany jeżeli:
- jest to niezbędne do realizacji jednego z celów (wymienionych wyżej)
- nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych pracownika
Jakie obowiązki ma, w związku z wprowadzeniem monitoringu, pracodawca?
- ustalenie celów, zakresu oraz sposobu zastosowania monitoringu w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu (jeżeli nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy);
- informowanie pracowników o wprowadzeniu monitoringu nie później niż dwa tygodnie przed jego uruchomieniem;
- przekazanie pracownikowi przed dopuszczeniem go do pracy informacji na piśmie dot. celów, zakresu oraz sposobu zastosowania monitoringu;
- oznaczenie pomieszczeń i terenu monitorowanego w sposób widoczny i czytelny, za pomocą odpowiednich znaków lub ogłoszeń dźwiękowych, nie później niż jeden dzień przed jego uruchomieniem.
Monitoring w placówkach oświatowych (szkołach, przedszkolach itd.)
Zgodnie z prawem oświatowym, dyrektor szkoły lub placówki, w uzgodnieniu z organem prowadzącym szkołę lub placówkę oraz po przeprowadzeniu konsultacji z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem uczniowskim, może wprowadzić szczególny nadzór nad pomieszczeniami szkoły lub placówki lub terenem wokół szkoły lub placówki w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring).
Cele wprowadzenia monitoringu w placówkach oświatowych:
- zapewnienie bezpieczeństwa uczniów i pracowników;
- ochrona mienia.
Monitoring NIE MOŻE stanowić środka nadzoru nad jakością wykonywania pracy przez pracowników szkoły lub placówki.
Gdzie nie może być zastosowany monitoring?
- pomieszczenia, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze,
- pomieszczenia, w których uczniom jest udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna,
- pomieszczenia przeznaczone do odpoczynku i rekreacji pracowników,
- pomieszczenia sanitarnohigieniczne,
- gabinety profilaktyki zdrowotnej,
- szatnie i przebieralnie
Wyjątki od zakazu monitorowania
Monitoring może być stosowany jeżeli:
- jest niezbędne ze względu na istniejące zagrożenie dla realizacji jednego z celów (określonych wyżej);
- nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, pracowników i innych osób.
Obowiązki dyrektora szkoły lub placówki w związku z wprowadzeniem monitoringu
- informowanie uczniów i pracowników szkoły lub placówki o wprowadzeniu monitoringu, nie później niż 14 dni przed uruchomieniem monitoringu;
- informowanie osoby przed dopuszczeniem jej do wykonywania obowiązków służbowych na piśmie o stosowaniu monitoringu;
- oznaczenie pomieszczeń i terenu monitorowanego w sposób widoczny i czytelny, za pomocą odpowiednich znaków lub ogłoszeń dźwiękowych, nie później niż dzień przed jego uruchomieniem;
- uzgodnienie z organem prowadzącym szkołę lub placówkę odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych w celu ochrony przechowywanych nagrań obrazu oraz danych osobowych uczniów, pracowników i innych osób, których w wyniku tych nagrań można zidentyfikować, uzyskanych w wyniku monitoringu.
Monitoring w miejscach publicznych
Zgodnie z art. 9a ustawy o samorządzie gminnym, Gmina może stosować środki techniczne umożliwiające rejestrację obrazu, czyli MONITORING.
Gdzie może zostać zastosowany monitoring?
- w obszarze przestrzeni publicznej (za zgodą zarządzającego tym obszarem lub podmiotu posiadającego tytuł prawny do tego obszaru);
- na terenie nieruchomości i w obiektach budowlanych stanowiących mienie gminy lub jednostek organizacyjnych gminy;
- na terenie wokół takich nieruchomości i obiektów budowlanych.
Nieruchomości i obiekty budowlane objęte monitoringiem powinny być oznaczone w sposób widoczny i czytelny informacją o monitoringu, w szczególności za pomocą odpowiednich znaków.
Cele stosowania monitoringu w przestrzeni publicznej:
- zapewnienie porządku publicznego;
- zapewnienie bezpieczeństwa obywateli;
- ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej.
Monitoring nie może obejmować:
- pomieszczeń sanitarnych;
- szatni;
- stołówek;
- palarni;
- obiektów socjalnych.
Monitoring na własnej posesji
Coraz więcej osób decyduje się na instalację kamer monitorujących ich najbliższą rzeczywistość. Jednak montując takie kamery należy zawsze pamiętać o prawach sąsiadów. Otóż wykorzystany sprzęt nie może ingerować w ich prawo do prywatności. Zawsze trzeba dokładnie sprawdzić, co swoim zasięgiem obejmują zamontowane kamery. Chodzi o to, że jeśli obraz będzie rejestrował sąsiednie nieruchomości wbrew woli właścicieli, będzie to działanie klasyfikowane jako niezgodne z prawem. Tak więc sama instalacja monitoringu na własnej nieruchomości nie jest niczym niewłaściwym, jednak kiedy kamery będą naruszały sferę prywatności przynależną innym osobom, mogą pojawić się problemy. Sądy w takich wypadkach najczęściej zakazuje monitorowania sąsiedniej działki, bez konieczności pozbycia się kamer.
Przepis art. 23 kodeksu cywilnego wyraźnie stwierdza, że każdemu przysługuje katalog dóbr osobistych, do których należy m.in. prawo do prywatności. Również Konstytucja RP w treści art. 47 przyznaje każdej osobie prawo do ochrony prawnej swojego życia prywatnego. To właśnie te dwa przepisy stanowią fundament do żądania zaprzestania wszelkich działań i naruszeń, które ingerują w prywatną przestrzeń. Do tego rodzaju ingerencji zalicza się kontrolowanie – nawet jeśli nie jest to zamierzone – życia sąsiadów.
Czy zapis z monitoringu zawiera dane osobowe?
Dane osobowe to wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie. Czasem do zidentyfikowania osoby wystarczy jedna dana, a czasami aby móc rozpoznać osobę, potrzeba kilku informacji. Dane osobowe mogą mieć zarówno formę słowną, jak i graficzną, np. obraz – wizerunek.
Grupa Robocza 29, czyli zespół ekspertów powołanych do wyjaśniania przepisów o ochronie danych osobowych stanowi, że zapis z monitoringu zawiera dane osobowe. Tą daną osobową jest wizerunek osoby na nagraniu.
Podstawą prawną przetwarzanych danych osobowych pochodzących z monitoringu może być prawnie usprawiedliwiony cel.
Osobom monitorowanym przysługują takie same prawa jak osobom, których dane są przetwarzane. Natomiast podmioty monitorujące mają takie same obowiązki jak podmioty przetwarzające dane. Stąd też do praw (monitorowanych) i obowiązków (monitorujących) należy zaliczyć przede wszystkim:
- świadomość bycia monitorowanym – poprzez informacje, że na danym obszarze znajduje się monitoring i kto jest odpowiedzialny za utrwalanie obrazu z kamer (kto jest administratorem danych);
- zgodę na objęcie monitoringiem – za zgodę rozumie się wejście do obiektu po przeczytaniu informacji, że obiekt jest monitorowany.
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: anna@kancelariapoprawa.pl
Więcej prawnych nowinek? Zapraszam na Facebooka i Instagram.
Autorką artykułu jest Paulina Stradomska- aplikantka radcowska, absolwentka prawa na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II; z Kancelarią Poprawa związana od stycznia 2020 roku.