Czym jest upadłość konsumencka?
Wprowadzona do polskiego ustawodawstwa (a konkretnie ustawy Prawo upadłościowe) 31 grudnia 2009 roku instytucja upadłości konsumenckiej ma na celu pomóc niewypłacalnym osobom fizycznym – zredukować lub umorzyć ciążące na nich zobowiązania.
Upadłość konsumencka ogłaszana jest w toku postępowania sądowego, na podstawie stosownego wniosku. Przewidziana jest ona wyłącznie dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej – a więc tzw. konsumentów, którzy stali się niewypłacalni. Zgodnie z ustawą przez niewypłacalność rozumie się taki stan, w którym osoba utraciła zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Ustawa precyzuje dodatkowo, iż dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Jeżeli więc zawarłeś umowę pożyczki lub kredytu i przez co najmniej trzy miesiące nie regulujesz przewidzianych w niej rat można przyjąć, iż jesteś osobą niewypłacalną. W przypadku upadłości konsumenckiej nie ma znaczenia liczba ani charakter wierzycieli. Może być to bank, ale także i prywatny pożyczkodawca. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma na celu pomoc zadłużonemu konsumentowi – umorzenie w całości lub części długu poprzez licytację jego majątku, a także zaspokojenie roszczeń wierzycieli.
Dla kogo upadłość konsumencka?
Oczywiście dla konsumentów – osób fizycznych, jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i w ramach tej działalności powstał dług, to co do zasady powinieneś najpierw złożyć wniosek o upadłość przedsiębiorstwa, a ewentualnie dopiero później wniosek o upadłość konsumencką.
Trzeba także pamiętać, że ustawa Prawo upadłościowe przewiduje podstawy oddalenia wniosku o upadłość konsumencką. Istotne dla oddalenia wniosku są dwa zachowania dłużnika, tj. doprowadzenie do swojej niewypłacalności lub istotne zwiększenie jej stopnia umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Umyślne doprowadzenie do swojej niewypłacalności lub istotne jej zwiększenie polega na celowym zaciąganiu przez dłużnika zobowiązań, bez zamiaru ich spłaty. Nietrudno sobie wyobrazić, że osoba nieposiadająca żadnego majątku może w krótkim czasie zaciągnąć wiele pożyczek i uzyskane w ten sposób środki pieniężne roztrwonić lub nieformalnie przekazać osobie bliskiej. Zachowanie takie z całą pewnością będzie stanowić umyślne doprowadzenie do swojej niewypłacalności przy całkowitym pokrzywdzeniu wierzycieli. W przypadku ustalenia przez sąd powyższych lub podobnych stanów faktycznych wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości konsumenckiej powinien zostać oddalony. Należy jednak podkreślić, że obecnie występuje tendencja dość liberalnego podejścia do zachowania dłużnika, co powoduje znaczący wzrost liczby ogłaszanych upadłości konsumenckich (tak: Janda Paweł, Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. II). Formułując więc wniosek o upadłość trzeba mieć na względzie logiczne uzasadnienie zaciąganych przez konsumenta pożyczek czy kredytów.
Jak wygląda postępowanie upadłościowe?
Postępowanie upadłościowe inicjuje dłużnik, składając we właściwym dla siebie sądzie upadłościowym wniosek na formularzu (formularz stanowi załącznik do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie określenia wzorów formularzy wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej). Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać:
- imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL dłużnika, a jeśli dłużnik nie posiada numeru PESEL – dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
- wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
- wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
- aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
- spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty;
- spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania;
- listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych;
- oświadczenie dłużnika, że nie zachodzą okoliczności uzasadniające oddalenie wniosku o upadłość.
Opłata za złożenie wniosku wynosi 30 zł. Sąd może oddalić wniosek o upadłość, jeśli podane w formularzu dane są niezgodne z prawdą lub niezupełne. Może jednak przeprowadzić postępowanie, jeśli braki czy niezgodności we wniosku nie są istotne dla sprawy.
Zasadniczo, postępowanie upadłościowe konsumenckie możemy podzielić na trzy etapy: (i) wydanie przez sąd upadłościowy postanowienia o upadłości konsumenckiej po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku dłużnika; (ii) wyznaczenie z imienia i nazwiska syndyka masy upadłościowej, którego zadaniem jest likwidacja majątku konsumenta – masy upadłościowej, (iii) gdy sprzedaż majątku nie jest wystarczająca do zaspokojenia wierzycieli w całości, wtedy sąd wyznacza dodatkowo plan spłat.
Jakie są wady postępowania upadłościowego?
Podejmując decyzję o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy wziąć pod uwagę również skutki ogłoszenia upadłości, które w perspektywie długofalowej mogą stanowić o uciążliwości tej procedury:
- Po pierwsze trzeba być świadomym, iż ogłoszenie upadłości konsumenckiej oznacza wprowadzenie syndyka do zarządzania materialnymi interesami dłużnika – majątek konsumenta po ogłoszeniu upadłości staje się masą upadłości, co wiąże się z brakiem możliwości samodzielnego i swobodnego zarządzania własnymi środkami finansowymi. Często więc w ramach postępowania upadłościowego dochodzi do utraty domów czy lokali mieszkalnych upadłych. Składniki majątku nie wchodzące do masy upadłości na zaspokojenie wierzycieli to jedynie te przedmioty, które są zwolnione spod egzekucji w ramach egzekucji komorniczej.
- Dochody upadłego w części, w której nie są wolne od zajęcia komorniczego, wchodzą do masy upadłości, pomimo tego, że wcześniej umorzono postępowanie egzekucyjne. Zatem od ogłoszenia upadłości do wykonania ostatecznego planu podziału dochody upadłego w wysokości wcześniej zajętej przez komornika służą zaspokojeniu wierzycieli. Dopiero z chwilą prawomocnego ustalenia planu spłaty wierzycieli przez sąd; dochody upadłego stają się wolne od wszelkich zajęć czy obciążeń.
- Jeśli zawierałeś umowy majątkowe małżeńskie – to istnieje możliwość podważenia (uznania za bezskuteczne) tych umów.
- Twoja kondycja finansowa zostanie ujawniona publicznie poprzez ogłoszenie w Monitorze Sadowym i Gospodarczym. Utracisz pozycję wiarygodnego klienta w BIK. Twoje dane zostaną także umieszczone w internetowym Centralnym Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości (od 2016 r.)
- Procedura upadłościowa jest złożona, długotrwała i wymaga wielkiego wysiłku i poświęcenia.
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: anna@kancelariapoprawa.pl. Więcej prawnych nowinek ? Polub mój fanpage już dziś !