Czy rodzice mogą domagać się alimentów od pełnoletnich dzieci?
W artykule 128 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, możemy wyczytać iż obowiązek dostarczania środków utrzymania, obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Mimo tego, iż możliwość ubiegania się o świadczenia alimentacyjne kojarzy się nam w zasadzie wyłącznie z linią od rodzica do dziecka (czasem kojarzymy także alimenty pomiędzy małżonkami), to pojęcie obowiązku alimentacyjnego jest bardzo szerokie i obciąża także dzieci względem rodziców, o ile istnieją ustawowe przesłanki alimentacji.
Co więcej, obowiązek alimentacyjny dzieci względem rodziców to nie tylko obowiązek dostarczania środków finansowych, niezbędnych do utrzymania. Przez obowiązek alimentacyjny dostarczania środków utrzymania przewidziany w art. 128 i 133 § 2 k.r.o., rozumieć należy obowiązek zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej potrzebującej alimentacji; obowiązek ten może polegać również na dostarczeniu osobie znajdującej się w niedostatku mieszkania, opieki lekarskiej i domowej (por. wyrok SN z dnia 6 maja 1967 r., III CR 422/66, LEX nr 6157). Przy czym, najpierw o alimenty rodzice powinni się zgłosić od swoich małżonków, a potem od swoich dzieci.
Ważne jest także, że co do zasady obowiązek ten obciąża pełnoletnie dzieci bez względu na relacje, jakie łączą ich z rodzicami, a także fakt, czy rodzice (lub jeden z nich) zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. Te okoliczności mogą mieć jednak znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
Jakie są podstawy wniesienia pozwu o alimenty od pełnoletnich dzieci?
Powstanie obowiązku alimentacyjnego względem rodziców jest uzależnione od zaistnienia określonych przesłanek:
- po stronie rodziców taką przesłanką jest ich stan niedostatku.
- dzieci muszą mieć możliwości zarobkowo – finansowe, aby spełnić nałożony na nie obowiązek.
Aby sąd zasądził alimenty względem rodziców przesłanki niedostatku rodziców i możliwości zarobkowych dzieci muszą zostać spełnione łącznie.
Czym jest niedostatek?
Pojęcie niedostatku było wyjaśniane w wielu orzeczeniach SN, które wskazują, że występuje on nie tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji (wierzyciel alimentacyjny) nie ma żadnych środków utrzymania, lecz także wówczas, gdy osoba uprawniona nie może w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb (zob. wyrok SN z 20.01.2000 r., I CKN 1187/99, LEX nr 51632, orzeczenie SN z 29.09.1958 r., II Cr 817/57, OSPiKA 1959/11, poz. 294, orzeczenie SN z 23.10.1962 r., III Cr 16/62, OSPiKA 1964/10, poz. 191, uchwałę SN z 16.12.1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988/4, poz. 42, wyrok SN z 3.03.1999 r., III CKN 826/98, LEX nr 1213503).
Jeżeli dziecko lub jedno z nich nie wykonuje obowiązku alimentacyjnego, wówczas istnieje podstawa do wytoczenia powództwa celem przymuszenia zobowiązanego do alimentacji, do wykonywania ciążącego na nim obowiązku.
Czy dorosłe dziecko może uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem rodzica?
Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, LEX nr 3342: w razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub w części ze względu na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.), (teza VIII).
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: anna@kancelariapoprawa.pl. Więcej prawnych nowinek? Polub mój fanpage już dziś!