Jak już wcześniej informowaliśmy, nasza Kancelaria objęła patronatem medialnym organizowaną przez ELSA KRAKÓW konferencję “Prawa Człowieka na Różnych Kontynentach”, która odbędzie się 6 maja 2021 r. w formie online. (Link do wydarzenia: TUTAJ.)

Konferencja jest zwieńczeniem tegorocznego cyklu “Spotkania z Prawami Człowieka”, podczas których przybliżane są najważniejsze i najbardziej aktualne tematy, takie jak współczesne niewolnictwo, przemoc seksualna czy problematyka dyskryminacji.

Dziękując ELSA KRAKÓW za wyróżnienie oraz chcąc zachęcić Państwa do udziału tej niezwykle ciekawej konferencji – chcieliśmy przybliżyć naszym czytelnikom tematykę zagadnienia jakim są prawa człowieka.

Czym są prawa człowieka?

Najprościej można określić je jako uprawnienia człowieka, które przysługują mu i wynikają z samego faktu bycia człowiekiem, a źródłem tych uprawnień jest godność ludzka. Definicji praw człowieka można znaleźć wiele, ale to co je łączy to przede wszystkim cechy definiowanych praw- niezbywalność, powszechność, przyrodzoność, nienaruszalność, naturalność oraz niepodzielność.

Na te uprawnienia, składają się nie tylko prawa, ale też wolności. Państwo powinno je chronić i umożliwiać obywatelom (i nie tylko obywatelom) korzystanie z nich, a tym samym zapewniać możliwość realizacji innych praw. Często też państwo, a dokładniej jego organy, ma obowiązek podejmowania określonych czynności, na przykład istniejące prawo do nauki niejako zmusza państwo do podjęcia działań, które rzeczywiście umożliwią realizację tego prawa, między innymi poprzez utrzymywanie odpowiedniej liczby placówek edukacyjnych. Ale prawa człowieka to nie tylko prawo do życia czy wolność od tortur, o czym się najczęściej mówi. To także wybór. Wybór, który każdy człowiek powinien mieć. Wybór, którego każdy powinien dokonać zgodnie ze swoimi przekonaniami, we wszystkich sferach życiowych.

Dlaczego są tak ważne?

Przede wszystkim dlatego, że zapewniają każdemu człowiekowi równość i bezpieczeństwo, a także swobodę w podejmowaniu decyzji odnoszących się do różnych aspektów życiowych. Odwołując się do historii i tragicznych skutków niektórych jej okresów można zauważyć, że wszelkie dokumenty odnoszące się do sfery praw i wolności człowieka, które powstawały po niezmiernie ciężkich i katastrofalnych wydarzeniach, miały na celu zapobieżenie albo przynajmniej maksymalne ograniczenie ponownych zdarzeń o podobnych skutkach. Człowiek żyjący w strachu, z ograniczoną swobodą i z brakiem poczucia bezpieczeństwa nie jest w stanie prawidłowo się rozwijać i funkcjonować. Prawa Człowieka są na tyle istotne, że ich istnienie i podkreślanie ich roli rzeczywiście wpływa nie tylko na codzienne decyzje ludzkie, ale także umożliwia podejmowanie tych decyzji w ogóle. Człowiek żyjący w świadomości, że jego życie jest chronione jest w stanie stawiać sobie inne cele, dążyć do samorealizacji, bez lęku o każdy kolejny dzień i każde kolejne działanie i podjęty wybór.

A co z regulacją tych uprawnień?

Prawa człowieka są przedmiotem wielu traktatów czy konwencji. W tym zakresie najbardziej znanym aktem jest Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 roku, której uchwalenie dało początek kształtowaniu się powszechnego systemu ochrony praw człowieka.

Oprócz niego na całym świecie występują także regionalne systemy ochrony, takie jak system afrykański czy europejski, które rozwijają się niezależnie od systemu powszechnego, odgrywającego istotną rolę na całym świecie. Oprócz tak ważnych aktów jak Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, czy Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka istotne jest także prawo krajowe, które realnie zapewnia ochronę praw i wolności.

W prawie polskim najpowszechniejszym aktem w tym zakresie jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, której rozdział II jest poświęcony wolnościom, prawom i obowiązkom człowieka i obywatela.

Dlaczego nie tylko obywatela? Właśnie dlatego, żeby zapewnić rzeczywistą równość każdego człowieka. Na prawo krajowe i stan przestrzegania praw człowieka wpływają oczywiście wszystkie ratyfikowane akty prawa międzynarodowego, ale ważne są też te regulacje, które na poziomie państwa umożliwiają zapewnienie poczucia bezpieczeństwa obywatelom oraz świadomości, że mogą zwrócić się o pomoc i realnie egzekwować realizację swoich praw. W tym celu istnieje między innymi instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich.

Czy te regulacje rzeczywiście są potrzebne, czy prawo zwyczajowe nie wystarczy?

Odwołując się ponownie do doświadczeń historii nietrudno zauważyć, że istniejące regulacje są niezwykle istotne. Mimo, że prawo zwyczajowe odgrywa niekiedy ogromną rolę i często jest odwzorowaniem rzeczywistych przekonań ludzkich, to jego przekroczenie nie powoduje aż tak negatywnych konsekwencji jak przekroczenie granic prawa stanowionego. Prawa człowieka jako materia niezwykle istotna i delikatna, dotykająca życia ludzkiego i chroniąca najważniejsza dla niego dobra musi być odpowiednio chroniona, na tyle aby każdy człowiek wiedział, że nikt nie może łamać jego praw, ale też że on sam nie może w żaden sposób ograniczać praw drugiego człowieka.

Więcej prawnych nowinek? Zapraszam na Facebooka i Instagram.

Autorką artykułu jest Weronika Jankowska – studentka prawa na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie; z Kancelarią Poprawa związana od października 2020 roku.